Παρασκευή 5 Μαρτίου 2021

Cuculus canorus, (ευρωπαϊκός) κούκος, european cuckoo

 

 
Σάββας Κατραμάδος-Αναγνωστάκης, Β2
3ο Πειραματικό δημοτικό σχολείο Ευόσμου  

Cuculus canorus (Linnaeus, 1758)
Κοινή ονομασία: κούκος


Ο κούκος είναι μέτριου μεγέθους πτηνό με μήκος σώματος 34- 35 εκ και βάρος 110-140 γραμμάρια τα αρσενικά και 95 έως 115 γραμμάρια τα θηλυκά. Τα αρσενικά έχουν σκούρο γκρι χρώμα, ενώ τα νεαρά και αρκετά θηλυκά καστανό. Ο λαιμός και το στήθος είναι πιο ανοιχτόχρωμα γκρι. Η κάτω επιφάνεια του σώματός τους είναι λευκή με οριζόντιες γκρίζες ή καφετί ραβδώσεις. Είναι μεταναστευτικό πτηνό που διαχειμάζει στην Αφρική και μεταναστεύει από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο προς την Ελλάδα όπου αναπαράγεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Από τον Αύγουστο και μετά ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής. Κινείται κυρίως τη νύχτα. 
αβγά κούκου, πηγή: iNaturalist

Ο κούκος τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με έντομα, κυρίως κάμπιες, ενώ τρώει και σκαθάρια, λιβελούλες, ακρίδες, κοριούς, μύγες. Σπανιότερα καταναλώνει αράχνες, σαρανταποδαρούσες, γαιοσκώληκες, σαλιγκάρια και μικρούς βατράχους. Δεν φτιάχνει φωλιά, ούτε μπαίνει στη διαδικασία να κλωσήσει αβγά, αλλά αναθέτει αυτή τη δουλειά σε άλλους (ξενιστές)! Απλά τρυπώνει σε ανυποψίαστο χρόνο στις φωλιές των άλλων ειδών και γεννάει από ένα αβγό σε κάθε ξένη φωλιά αφού πρώτα έχει ρίξει έξω από τη φωλιά ένα ή δύο αβγά. Κάποιες φορές μπορεί να φάει όλα τα αβγά που έχει γεννήσει στη φωλιά ο ξενιστής αναγκάζοντάς τον σε δεύτερη γέννα. Το αβγό έχει κάθε φορά εντυπωσιακή ομοιότητα με τα αβγά της ξένης φωλιάς. Μπορεί να επισκεφτεί μέχρι 25 φωλιές κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής. Οι νεοσσοί είναι ικανοί να πετάξουν 17-21 μέρες μετά την εκκόλαψή τους.  
καλαμοποταμίδα (ξενιστής) σιτίζει νεοσσό κούκο, πηγή: iNaturalist
   
 O κούκος απειλείται κυρίως από τη μείωση των πτηνών που φιλοξενούν τα αβγά του στις φωλιές τους και από τη μείωση των εντόμων από τα οποία τρέφεται (τα έντομα μειώνονται από τη χρήση φυτοφαρμάκων).

Το κάλεσμα του κούκου είναι χαρακτηριστικό. Μπορείτε να ακούσετε ηχογραφήσεις του στο iNaturalist και στο Macaulaylibrary του Cornell lab of Ornithology. Ο ήχος του κούκου είναι ιδιαίτερος, μιας και χρησιμοποιεί το διάστημα της τρίτης μικρής προς τα κάτω, το ίδιο δηλαδή διάστημα που βρίσκουμε και στα παιδικά τραγούδια. Επειδή ο ήχος που κάνει είναι σύντομος, στην ουσία δύο νότες και επαναλαμβανόμενος ο ίδιος τον αποκαλούμε κάλεσμα και όχι κελάηδησμα. Περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο που επικοινωνούν τα πουλιά στο Ορνιθόπολις του Ζωολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Το να βιντεοσκοπήσει κανείς ένα πουλί από κοντά δεν είναι εύκολη υπόθεση, πολύ περισσότερο να καταφέρει να ηχογραφήσει ταυτόχρονα τους ήχους που κάνει. Σε αυτό το βίντεο ο κούκος φεύγει όταν αντιλαμβάνεται την ανθρώπινη παρουσία. Προς το τέλος, όμως, ο φακός καταφέρνει να τον απαθανατίσει.  
 

πηγή iNaturalist
 
Την μεγάλη αγάπη τους στο κάλεσμα του κούκου έδειξαν οι Γερμανοί κατασκευάζοντας μικρούς ξύλινους κούκους τους οποίους τοποθέτησαν, μαζί με το μηχανισμό που μιμείται τη φωνή του κούκου, μέσα στα ξύλινα ρολόγια για το σπίτι. Αυτό ξεκίνησε στην περιοχή Schwartzwald της βορειοδυτικής Γερμανίας η οποία πήρε το όνομά της από το δάσος που υπάρχει κοντά (schwartzwald σημαίνει 'το μαύρο δάσος'). 
 

Στο επάνω μέρος του ρολογιού, οι Γερμανοί ορολογοποιοί έφτιαξαν μια πορτούλα που όταν η ώρα γίνει 12 ακριβώς ή 6 ακριβώς, ανοίγει και ο ξύλινος κούκος βγαίνει έξω, ενώ ταυτόχρονα ακούγεται ο μηχανισμός που αναπαράγει το κάλεσμα του κούκου τόσες φορές όσες και η ώρα. Αν για παράδειγμα η ώρα είναι 12, ο κούκος θα ακουστεί 12 φορές. Στο βίντεο ακούγεται ένα τέτοιο ρολόι.
 
Το μεγαλύτερο ρολόι κούκος στον κόσμο βρίσκεται στην πόλη Triberg κοντά στο Schwartzwald της Γερμανίας και είναι ολόκληρο σπίτι. Υπάρχουν αρκετά βίντεο για το ρολόι αυτό στο youtube. Μπορείτε να το δείτε σε ένα από αυτά εδώ.
 

Αν θέλετε να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας μπορείτε να παίξετε ένα υπέροχο κουίζ που έφτιαξα εδώ.
 
 
Βίντεο


πηγές
Περισσότερες παρατηρήσεις για την Ελλάδα στο iNaturalist.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Φίλιππος Κατσιγιάννης, φωτογράφος άγριας ζωής

 Αύριο έχουμε τη μεγάλη χαρά και τιμή να έχουμε στην τάξη μας, μέσω Webex, τον εξαιρετικό φωτογράφο άγριας ζωής Φίλιππο Κατσιγιάννη. Ο κύριο...